Vandaag is de EU-missie EULEX eindelijk van start gegaan. Eulex is de grootste civiele EU-missie ooit, met 1.900 agenten en juristen die de Kosovaarse politie, douane en rechtbanken zullen ondersteunen en controleren. De EU-missie neemt die taken over van de VN-missie Unmik, die Kosovo sinds het einde van de oorlog met Servië in 1999 bestuurt.
De missie werd gevormd in februari 2008, toen de Servische provincie Kosovo eenzijdig de onafhankelijkheid uitriep en bijna alle EU-landen die erkenden. Als ingangsdatum voor Eulex werd toen juni 2008 vooropgesteld.
Maar de officiële overdracht van het gezag van de VN (die zich neutraal opstelt tegenover Kosovo’s status) aan de EU (die de onafhankelijkheid steunt) werd in de VN-Veiligheidsraad maandenlang vertraagd door Rusland. Moskou steunt Servië in zijn verzet tegen de onafhankelijkheid van Kosovo.
Pas twee weken geleden werd Rusland overgehaald mee te werken, zodat Eulex nu eindelijk aan het werk kan. Dat gebeurde pas nadat de EU akkoord was gegaan met een wat vaag ‘zespuntenplan’ van VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon. Dat plan, waarin staat dat Eulex ‘onder de paraplu van de VN’ en ‘binnen een status-neutraal kader’ zal opereren, kwam tegemoet aan de Russisch-Servische wensen.
Maar de Kosovo-Albanezen voelen zich door het plan verraden. Bijna alle EU-landen hebben Kosovo’s onafhankelijkheid erkend, maar nu is hun missie plots ‘status-neutraal’. In Pristina werden vorige week twee grote anti-Eulexmarsen gehouden, met telkens duizenden Kosovo-Albanese deelnemers. Tijdens een van die marsen werd op het grijze hoofdgebouw van Eulex een veelzeggend slogan geklad: ‘Eulex, made in Serbia’.
De Albanezen vrezen ook dat het zespuntenplan betekent dat de VN-missie niet zal worden vervangen in het door Serviërs bewoonde noorden van Kosovo en dat het scenario van de splitsing van Kosovo daardoor dichterbij komt.
De Servische Kosovaren op hun beurt geloven niet dat Eulex werkelijk neutraal is ten opzichte van Kosovo’s status. ‘We zullen niet gewelddadig zijn, we zullen niet met Eulex vechten, maar we zullen Eulex simpelweg negeren’, zei Marko Jaksic, parlementslid van het (illegale) Kosovo-Servische parlement.
Volgens europarlementslid en Kosovo-kenner Joost Lagendijk is het zespuntenplan met opzet ‘ambigu en multi-interpretabel’ gemaakt, omdat dat ‘de enige manier was om iedereen zijn handtekening eronder te laten zetten’.
Hij is er zeker van dat het wel goed zit met de interpretatie van Eulex van het zespuntenplan. ‘Ik heb met verscheidene diplomaten gesproken en ben ervan overtuigd geraakt dat ze in heel Kosovo aan het werk zullen gaan, ook in het noorden. Ze zullen een rigoureuze streep trekken tussen Unmik en Eulex.’
Yves de Kermabon, hoofd van EULEX is alvast overtuigd van succes op lange termijn:
“Our goals will not be achieved overnight. People will have to be patient. But I assure you, we are focused, we are determined and we will make a difference.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten